Më 22 maj Spanja, Irlanda dhe Norvegjia pranuan njohjen e shtetit të Palestinës. Ky është një hap për të sjellë paqen në Lindjen e Mesme, sipas Simon Harris, kryeministrit të Irlandës.
Izraeli tërhoqi ambasadorët e tij nga të tre vendet si përgjigje; Ministri i Jashtëm i saj e dënoi vendimin e treshes si një “hap të shtrembëruar” dhe tha se ishte dëshmi, në vazhdën e sulmit të Hamasit ndaj Izraelit më 7 tetor, se terrorizmi paguan. Irlanda, Norvegjia dhe Spanja po i bashkohen shumicës së vendeve: pothuajse tre të katërtat e anëtarëve të OKB-së e njohin Palestinën. Çfarë saktësisht do të thotë kjo – dhe cilët janë ata që kanë mbetur?
Nuk ka rregulla detyruese se kur një vend duhet të njohë një tjetër, por ligji ndërkombëtar ofron disa udhëzime. Konventa e Montevideos mbi të drejtat dhe detyrat e shteteve, e nënshkruar nga 20 vende në Amerikën Veriore dhe Jugore në vitin 1933, përcakton katër kritere: një shtet duhet të ketë një popullsi të përhershme; një qeveri; kufijtë e përcaktuar; dhe aftësinë për të hyrë në marrëdhënie me shtetet e tjera. Por shumë vende të njohura si shtete nuk i plotësojnë këto kërkesa – për shembull ato me dy qeveri, si Libia. (Njohja e një shteti zakonisht nënkupton njohjen e qeverisë së tij, por në raste të tilla vendet mund të zgjedhin të miratojnë cilëndo qeveri që ata e konsiderojnë legjitime.) Disa shtete dalin pasi lëvizjet kombëtare shpallin pavarësinë dhe kërkojnë njohjen ndërkombëtare.
Në vitin 1988 Yasser Arafat, udhëheqësi i Organizatës për Çlirimin e Palestinës (plo), e shpalli Palestinën një shtet, me kufij të bazuar në tokën e kontrolluar nga vendet arabe në prag të Luftës Gjashtë Ditore të vitit 1967: para atij konflikti, Egjipti kontrollonte Gazën dhe Jordania mbante Bregun Perëndimor dhe Jeruzalemin Lindor; gjatë luftimeve, Izraeli mori nën kontroll ato territore. Deri në fund të vitit 1988, afërsisht gjysma e anëtarëve të OKB-së e kishin njohur Palestinën. Sot kjo shifër është 140; më 28 maj Irlanda, Norvegjia dhe Spanja do t’i bashkohen zyrtarisht klubit.
Kjo do të jetë veçanërisht e dukshme sepse shumica e vendeve të tjera perëndimore nuk e njohin Palestinën. Amerika, Britania, Franca dhe Gjermania mbështesin të gjitha një zgjidhje me dy shtete për Izraelin dhe Palestinën, por thonë se ata do të njohin vetëm një shtet palestinez për të cilin të dyja palët kanë rënë dakord. Izraeli kundërshton të gjitha lëvizjet e njëanshme. Zyrtarisht, ai thotë se Palestina duhet të negociojë statusin e saj përfundimtar drejtpërdrejt me Izraelin, por Binyamin Netanyahu, kryeministri i Izraelit, ka përjashtuar vazhdimisht një zgjidhje me dy shtete.
Për shkak se shumë vende ende nuk e njohin shtetësinë palestineze, vetë OKB-ja e ka njohur atë vetëm të pjesshme. Në 1974, PLO u bë një ent vëzhgues në OKB. Në vitin 2012 Asambleja e Përgjithshme e OKB-së përmirësoi statusin e Palestinës në një shtet vëzhgues jo-anëtar, duke e vënë atë në të njëjtin nivel me Selinë e Shenjtë. Për t’u pranuar si një anëtar i plotë, ajo ka nevojë për miratimin e Këshillit të Sigurimit të OKB-së, ku Amerika, Britania dhe Franca kanë vende të përhershme, me të drejtë vetoje. Në prill, Algjeria, e cila aktualisht mban një vend në këshill, e solli çështjen në votim: 12 nga 15 anëtarët, përfshirë Francën, mbështetën mosnjohjen e Palestinës, por Amerika vuri veton ndaj saj (Britania dhe Zvicra abstenuan). Linda Thomas-Greenfield, ambasadorja e Amerikës në OKB, argumentoi se palestinezët nuk kanë kontroll të plotë mbi “atë që supozohet të jetë shteti i tyre”, sepse Hamasi drejton “një pjesë të konsiderueshme” të tij.
Për palestinezët, përfitimet e njohjes janë kryesisht simbolike, megjithëse ka implikime praktike: Palestina mund të hapë ambasada në vendet që e kanë njohur shtetësinë e saj. Por populli i saj nuk do të gëzojë përfitimet dhe liritë e plota të shtetësisë derisa Izraeli ta pranojë atë. Bisedimet e fundit direkte dështuan në 2014; një rifillim duket i pamundur në rrethanat aktuale. Por ato janë shumë të nevojshme. /vizionplus.tv
