Kryeministri Edi Rama në një intervistë për gazetën italiane “La Stampa” ka shpalosur ambicien e Shqipërisë për t’u kthyer në një ndër atraksionet turistike më të pëlqyera e frekuentuara në rajon.
Kreu i qeverisë deklaroi se gjatë këtij sezoni turistik, Shqipëria la pas Italinë dhe tanimë është ‘kokë më kokë’ me fqinjin tjetër, Greqinë.
Kryeministri gjithashtu shprehet se investimet do të vijojnë, teksa shton se Shqipëria po prezantohet ndryshe para botës, duke ‘zhdukur’ imazhin e një vend që ndodhej nën regjimin komunist.
Ju quajnë Maldivet e Mesdheut, flasim për “Alb-mania”. Cilat janë shifrat e këtij bumi feste?
Rama: Ne po vlerësojmë ecurinë turistike të vendit tuaj. Kjo verë ka qenë përtej pritshmërive. Kemi pasur më shumë se 35% turistë, shifrat e italianëve janë mbresëlënëse dhe janë afër gjysmë milioni. Kur mora detyrën si kryeministër (2013), aeroporti i Tiranës trajtonte maksimumi 350,000 pasagjerë në vit. Tani mbi 6.5 milionë.
Jeni të përgatitur për këtë sulm?
Rama: Pas tre apo katër viteve më në fund ka pasur një ndryshim imazhi. Deri para disa vitesh vuanim nga paragjykimi i krijuar në vitet ’90, të të qenit kriminelë, mafioz, emigrantë të varfër që ëndërronim “La America”, siç thoshte Gianni Amelio. Sot vijnë turistët dhe përzihen me dëshirë me njerëzit tanë. Era ka ndryshuar. Duhet të kompensojmë kohën e humbur. Por kujdes: nuk duam të bëjmë gabimet e mëdha të Italisë apo vendeve të tjera, të brigjeve apo të qyteteve të pushtuara. Mbërritjet masive dhe kostoja e ulët mund të shkatërrojë të ardhmen dhe të lërë pas eko-përbindësha dhe katastrofa mjedisore.
Kushton më pak se Italia, Greqia dhe Kroacia. Natyrë e mrekullueshme, e lehtë për t’u arritur. Si planifikoni të ndryshoni trendin?
Rama: Ne kemi barazuar Greqinë dhe sapo kemi kaluar Italinë për numrin e turistëve për frymë. E pabesueshme, por ne kemi punuar shumë në këto vite të rilindjes shqiptare. Duke parë përpara, ne duam turizëm të balancuar dhe gjithnjë të nivelit më të lartë. Duhen tre apo katër vjet për të qenë gati për të parakaluar me të mëdhenjtë.
A thua se ky pushtim ishte i padëshiruar?
Rama: Unë them se jemi një tokë e pasur nga pikëpamja natyraliste, nga deti në mal. Kemi disa vende nën mbrojtjen e UNESCO-s. Vizioni i Shqipërisë 2030 ka si objektiv kyç turizmin, por ne nuk duam të biem në grackën e mjaltit: numrat e sotëm mund të mashtrojnë brezat e ardhshëm. Turizmi masiv nuk është i qëndrueshëm për mjedisin. Duhet ekuilibër për të mbrojtur natyrën. Por kjo është më e lehtë të thuhet sesa të bëhet.
Emiratet po ndërtojnë një nga marinat më të mëdha në Evropë në Durrës?
Rama: Është një investim i madh, nga 2.3 në 2.5 miliardë. Shqipëria dëshiron të jetë lider edhe nga pikëpamja energjetike. Pak e dinë se ai mundësohet nga 100% burime të rinovueshme. Për fat të keq, është e gjitha e bazuar mbi ujin. Ne po diversifikohemi, sepse nëse “Zoti nuk qan”, domethënë nuk bie më shi për shkak të ndryshimeve klimatike, mbështetja në energjinë e ujit bëhet e vështirë dhe importi kushton. Ne kemi huadhënës të mëdhenj të fotovoltaikëve (mes tyre Voltalia franceze dhe Total) dhe dy parqet më të mëdhenj në ndërtim. Le të përqendrohemi te energjia e erës: francezët, turqit dhe austriakët sapo kanë fituar një sfidë. Pastaj, është Shell dhe Eni juaj me operacione të mëdha për gaz dhe naftë në tokë. Ne jemi ende të paeksploruar në atë front.
Kur do të fillojë shpimi?
Rama: Tashmë ata janë larguar dhe me premtime të bukura.
Italia? Investon pak në Shqipëri?
Rama: Italia është një aleat shumë i fortë. Nëse do të ishte e zgjuar dhe do të ishte në lartësinë e reputacionit të saj, do të kishte bërë shumë më tepër investime. Mendoj se dinakëria ekonomike e vendit tuaj është më shumë një mit sesa realitet.
Ti si socialist, je një admirues i madh i Melonit. Ju madje e puthët atë në funeralin e Berlusconit. Çfarë po ndodh?
Rama: Unë kam pasur gjithmonë marrëdhënie të shkëlqyera me të gjitha qeveritë, siç është vendi im që kur hymë në botën e lirë. Giorgia jo për mua, por për klubin euroatlantik është një surprizë e madhe. Në të gjitha rrethanat ndërkombëtare ajo shihet me respekt. Ajo ka karizëm dhe thotë të gjitha gjërat e duhura. Jam 1.98 cm i gjatë, por kur flet duket më e gjatë se unë.
U dashuruat me të?
Rama: Jo, njeriu nuk puthet vetëm për dashuri. Unë e admiroj atë. Giorgia është motra e vogël e Shqipërisë, unë jam një vëlla i vjetër i Italisë dhe e kemi njohur njëri-tjetrin si të tillë në Tiranë, duke u përqafuar para se të flisnim me njëri-tjetrin.
A e ngadalëson apo favorizon anëtarësimin tuaj në BE lufta në Ukrainë?
Rama: Besoj dhe shpresoj se do të përshpejtojë integrimin e plotë të vendeve evropiane në BE. Nuk është më vetëm çështje financiare, por mbi të gjitha gjeopolitike. Do të ishte largpamëse që Ballkani Perëndimor të hynte pa ”u zvarritur”, për të mos lënë vrima të zeza dhe hapësirë për palët e treta që tashmë kanë krijuar probleme për rajonin.
Po flisni për infiltrimin e Rusisë dhe Wagnerit, si në Niger? Tensionet në Kosovë, Bosnje gjithmonë në prag të shpërthimit: jeni të shqetësuar se një front i ri do të hapet në Ballkan?
Rama: Me sytë nga e ardhmja, ka shumë për të qenë në ankth. Por deri para 10 vitesh ishte e pamendueshme që liderët ballkanikë të uleshin në të njëjtën tryezë.
Megjithatë, edhe sot, marrëdhëniet nuk janë të thjeshta. Nuk e kishit Kurtin në Prishtinë, serbi Vuçiç vazhdon flirtin me Rusinë, Dodik kërcënon me shkëputjen e Republikës Srpska. Ku është harmonia?
Rama: Serbia duhet parë ndryshe. Ajo ka një të kaluar shumë serioze si agresore, është autore e një spastrimi etnik që duhet ta lërë pas. Ai e ka ndërtuar politikën e tij të jashtme si një korridor pasqyrash midis Perëndimit, Rusisë dhe Kinës. Ajo duhet të marrë një vendim, por mendoj se do të zgjedhë Perëndimin, botën demokratike.
A nuk e shihni një rrezik Donbass?
Rama: Po, sigurisht dhe jam shumë i shqetësuar, por gjithçka varet nga ne. Askush nuk mund ta shqetësojë Ballkanin nëse nuk i japim shanse. Konflikti në Kosovë mund të bëhet i madh, edhe pse në përmasa të vogla. Situata e pakicës serbe në veri mund të jetë një Donbass i vogël. Ëndrra e Putinit. Por Serbia nuk mund të jetë Rusi, edhe sikur të donte.
Ju dhe Kurti, dy liderë shqiptarë nga vende të ndryshme. Çfarë po gabon kryeministri i Kosovës?
Rama: Unë e respektoj atë, por do të bëja zgjedhje krejtësisht të ndryshme. Ai është kokëfortë dhe maksimalist. Ka një mundësi fantastike, planin e paqes franko-gjerman. Marrëveshjet nuk qëndrojnë në tavolina përgjithmonë. Pastaj, historia të bën të presësh.
Ju jeni mik i Erdoganit. A mund ta gjejë Turqia çelësin për zgjidhjen e konfliktit në Ukrainë?
Rama: Ai ka një rol shumë të rëndësishëm për stabilitetin dhe sigurinë e Evropës dhe është një bashkëbisedues i aftë midis Ukrainës dhe Rusisë. Por nuk mendoj se ka çelësin magjik për ndryshimin e një vizioni imperialist, antidemokratik dhe shovinist si ai i Putinit. Të gjitha luftërat përfundojnë në tavolinën politike, por fatkeqësisht do të duhet ende shumë kohë.
