“Udhëkryq historish, interesash dhe stimujsh, Tirana është destinacioni i ri për t’u zbuluar”, i tillë cilësohet kryeqyteti i Shqipërisë në një artikull promovues nga faqja italiane Vogue Italia.
Madhështor dhe aspak i zakonshëm, me të shkuar komplekse, por të tashme të gjallëruar, përshkruhet Tirana në artikull.
Në artikullin e publikuar, Tirana trajtohet si një vend me bukuri sa të prekshme dhe misterioze dhe si një vend që duhet vizituar pa hezitim, për të parë nga afër ndërthurrje të asaj që natyra i ka falur dhe njeriu ka krijuar.
Shkrimi rrëfen historinë që qyteti mbart, pasojat e “vulosura” në të dhe bashkëjetesën e harmonizuar mes të shkuarës, së tashmes dhe atë që Tirana pret të bëhet në të ardhmen.
“I duhet një udhëtari kurioz me pasion për të pazakonshmen për të vlerësuar të gjitha nuancat dhe kontrastet më të dukshme. Udhëkryq popullsie dhe interesash tregtare deri në epokën e hekurit, ai mori rëndësi që nga shekulli i shtatëmbëdhjetë, i përshkuar gjithmonë nga synime dhe interesa konfliktuale, mbi të gjitha i ndarë midis Evropës Qendrore dhe Perandorisë Osmane, për të kaluar më pas nga dominimi i Italisë fashiste në izolacionizëm të imponuara nga një regjim komunist me ashpërsi të veçantë.
Pastaj erdhën vitet nëntëdhjetë, me pamjet e zbarkimeve përtej Adriatikut, ende të gdhendura në kujtesën e shumë italianëve.
Por ndërkohë Shqipëria dhe vetë Tirana kanë vendosur rrugën dhe ëndrrat e tyre, duke kaluar pengesat, vështirësitë dhe korrupsionin, por edhe duke u mbështetur në energjitë e saj më të forta dhe më të rrënjosura . Tani kryeqyteti, i rrethuar ashtu siç është nga mali i Dajit, ndër më të lartat në Ballkan, mbetet një kondensim shpirtërash shumë të ndryshëm dhe kontradiktore, nisur nga arkitektura e tij në të cilën vilat në stilin italian të viteve 1920 dhe kalldrëmet osmane pasojnë njëra-tjetrën. Rrokaqiejt madhështore futuriste dhe pallate të rëndesës së mbetur brutaliste, tregje tradicionale dhe butikë shumë moderne, xhepa varfërie dhe projekte ndërkombëtare milionere.
Në dekadën e fundit, pra, një projekt i caktuar qeveritar ka fjalë për fjalë pikturuar me ngjyra të ndezura monumente dhe ndërtesa të epokës komuniste, një metaforë madhështore e një realiteti urban që është ngjyer me një jetë të re, thuhet në artikull.
Shkrimi i publikuar në faqen prestigjoze italiane nuk lë pas as sfidat me të cilat kryeqyteti është përballur, teksa theksi bie nën tejkalimin dhe rimëkëmbjen e tyre nga metropoli i Shqipërisë.
Projektet, që jo pak herë kanë pasur si partner dhe vendin fqinj nuk kalojnë pa u evidentuar, si një vlerë e shtuar për qytetin më të madh në vend.
“Pas tërmetit shkatërrues të vitit 2019 , i cili rrezikoi të ndërpresë këtë vrull, Tirana është rikuperuar sërish, duke u nisur nga burimet e saj më energjike. Është në fakt një qytet i mbushur me të rinj , të cilët janë kthyer nga jashtë apo janë rritur këtu dhe pas vitesh mbylljeje i hapen botës, rizbulojnë traditat dhe i vlerësojnë ato nga pikëpamja globale. Nuk është rastësi që vitin e kaluar qyteti u shpall Kryeqyteti Evropian i Rinisë 2022 . Edhe sot është një katalizator i paprecedentë dhe ende në rritje për stimujt, ngjarjet dhe tendencat. Pikërisht për këtë arsye është qyteti i parë që pret, duke filluar nga data 8 maj, Panorama e modës – Vala e Re Italiane, projekti i Ministrisë së Punëve të Jashtme dhe Bashkëpunimit Ndërkombëtar i kuruar nga Vogue Italia dhe që sjell një brez të ri stilistësh italianë në një ekspozitë udhëtuese, të organizuar në qytet nga COD ( Qendra për Hapje dhe Dialog) , një hapësirë e hapur dhe transparencë ajo ndodhet në selinë e Këshillit të Ministrave”, shkruhet në artikull.
Në artikull nuk mungojnë as sugjerimet për vendet që duhet vizituar me patjetër për të përftuar eksperiencën më të mirë gjatë qëndrimit në kryeqytet.
“Pikërisht në sheshin qendror Skënderbej, dikur i rrethuar nga makinat dhe tani zemra e gjallë e qytetit, vërehen dy nga vendet më të vizituara në Tiranë: nga njëra anë Muzeu Historik Kombëtar me fasadën e tij madhështore dhe mozaikun shumëngjyrësh që përfaqëson fitoret e populli shqiptar, brenda të cilit mund të rikthehen mijëvjeçarët duke filluar nga periudha paleolitike deri në atë komuniste; dhe nga ana tjetër Xhamia Et’Hem Beut, simbol i shumëllojshmërisë fetare të vendit dhe mahnitëse për dekorimet e mrekullueshme me lule brenda.
Por destinacionet më të veçanta, në qytet, janë ato më pak tërheqëse, në fakt praktikisht nëntokë. Bunk’Art 1 dhe Bunk’Art 2, për shembull, janë bunkerë të mbajtur top sekret në qendër të qytetit për një kohë të gjatë, të përdorur në të kaluarën nga policia sekrete shtetërore.
Sot ato strehojnë një ekspozitë historike që përfshin imazhe, aksesorë dhe objekte nga periudha komuniste dhe shtypja e tij, duke zbuluar sekretet e policisë politike. Ata janë hapur pë publikun përkatësisht në 2014 dhe 2017, me iniciativën e gazetarit italian Carlo Bollino, ish-drejtor i ”Gazzetta del Mezzogiorno”, i cili i bindi autoritetet të ndajnë shumë dokumente që kishin mbetur të klasifikuara prej kohësh”, shkruan Vogue Italia.
Media italiane evidenton vlerat e metropolit, teksa e konsideron si një qytet “të gjallë” dhe autentik.
