Në media shpesh lexojmë dhe dëgjojmë për magnitudën dhe intensitetin e tërmeteve. A nënkuptojnë këto dy terma të njëjtën gjë dhe nëse jo, cili është ndryshimi midis tyre?
Përgjigjja për pyetjen e parë është: jo.
Lexoni më poshtë për kuptimin e magnitudës dhe intensitetit të tërmetit.
Magnituda e tërmetit është një masë relative e energjisë së çliruar në një tërmet. Është një numër i paemërtuar dhe vlerat e zakonshme të magnitudës janë në kufijtë midis 1 dhe 9, megjithëse shkalla e magnitudës është e hapur si në anën e sipërme ashtu edhe në atë të poshtme.
Tërmetet shumë të dobëta mund të kenë gjithashtu një magnitudë negative (pasi magnituda përcaktohet nga një funksion logaritmik). Kështu, magnituda është masa ekuivalente e energjisë e një tërmeti në lidhje me pikën e tij qendrore, që do të thotë se nuk varet nga thellësia e hipoqendrës. Për nder të sizmologut Charles Richter, i cili në vitin 1935 e përcaktoi matematikisht magnitudën si masën e energjisë së një tërmeti, ky parametër i tërmetit quhet edhe magnituda e Rihterit, transmeton Telegrafi.
Intensiteti i tërmetit shpreh shkallën e efekteve sipërfaqësore të një tërmeti – në ndërtesa, tokë dhe njerëz. Shprehet në shkallë të plotë nga I deri në XII gradë për të ashtuquajturat Shkalla Merkali (Mercali – Cancani – Sieberg), ose shkurt MCS, si dhe shkallët ekuivalente, por shumë më të detajuara: EMS-98 (Shkalla makroseizmike evropiane nga 1998), d.m.th. MSK-64 (shkalla Medvedev – Sponhauer – Karnik e përcaktuar më 1964). Shkalla e intensitetit në rangun e shkallëve I-IX është e ashtuquajtura Shkalla japoneze. Shkallët e intensitetit janë përshkruese dhe shprehin tekstualisht efektet e një tërmeti në sipërfaqen e tokës.
Në internet ka edhe përshkrime të të gjitha niveleve të intensitetit të tërmeteve, të cilat i kemi transmetuar më poshtë:
Shkalla I – Nuk ndjehet nga njerëzit, regjistrohet vetëm nga sizmografët;
Shkalla II – Vetëm njerëzit shumë të ndjeshëm reagojnë në gjendje pushimi;
Shkalla III – Ndjehet nga më shumë njerëz brenda ndërtesës;
Shkalla IV – Ndjehet nga shumica e banorëve në shtëpi, ndërsa jashtë vetëm nga disa individë. Enët dhe dritaret tunden. Individët zgjohen nga gjumi;
Shkalla V – Ndjehet nga shumë njerëz edhe në hapësirën e hapur. Objektet e varura lirisht lëkunden. Shkakton pak panik tek individët;
Shkalla VI – Të gjithë njerëzit e ndjejnë atë dhe ikin nga shtëpia. Fotot bien nga muret. Dëmi i parë ndodh në ndërtesat e ndërtuara keq;
Shkalla VII – Prishen pjesë të orendive në banesa. Dëme ndodhin edhe në shtëpi cilësore. Në mure shfaqen çarje. Pjesë të oxhaqeve në shtëpi shemben, tjegullat bien. Dëmtime më të mëdha janë të mundshme në objektet më të dobëta;
Shkalla VIII – Shumica e njerëzve kanë vështirësi të qëndrojnë në këmbë. 25% e shtëpive janë të dëmtuara, ndërsa disa kanë më pak gjasa të shemben. Çarje më të vogla shfaqen në tokë me lagështi dhe në shpate;
Shkalla IX – Panik i përgjithshëm. Rreth 50% e shtëpive dëmtohen ndjeshëm, shumë rrënohen dhe shumica janë të papërdorshme për të jetuar më tej;
Shkalla X – Dëmtime të rënda ndodhin në rreth 75% të ndërtesave dhe shumica e tyre shemben. Në tokë shfaqen çarje deri në disa centimetra të gjera. Nga shpatet bien shkëmbinj dhe në tokë krijohen rrëshqitje të mëdha;
Shkalla XI – Të gjitha ndërtesat me tulla shemben. Në tokë formohen çarje të gjera, nëpër të cilat depërton uji me rërë dhe baltë. Ndodhin rrëshqitje të mëdha dheu;
Klasa XII – Asnjë objekt artificial nuk mund të mbijetojë. Toka dhe relievi ndryshojnë pamjen e tyre, liqenet shemben, ndërsa lumenjtë ndryshojnë shtratin.
