Qeveria australiane u zotua sot të ndryshojë kushtetutën e vendit për të njohur zyrtarisht popujt indigjenë si banorët e parë të vendit përpara 236-vjetorit të kolonizimit britanik, përmes një referendumi në gjysmën e dytë të këtij viti.

 

 

Kabineti në takimin e tij ripohoi angazhimin e tij për të punuar në mënyrë bashkëpunuese për të mbështetur një “Zë për Parlamentin” të sanksionuar me kushtetutë, duke nënshkruar një “Deklaratë synimi për të njohur popujt aborigjenë dhe ata të Ishujve të Ngushticës së Torresit si Popujt e Parë të Australisë”.

 

 

Kushtetuta e vendit aktualisht nuk i njeh popujt indigjenë.

 

 

“Sot, të gjithë Ministrat e Parë, duke njohur angazhimin tonë për njohjen kushtetuese të popujve aborigjenë dhe të Ishujve të Ngushticës së Torresit si popujt e parë të Australisë, dhe gjithashtu me një ‘Zë për Parlamentin’ të sanksionuar me kushtetutën tonë, ri-nënshkruan, u ri-angazhuan dhe nënshkruan një Deklaratë Synimi për të siguruar një referendum të suksesshëm në gjysmën e dytë të këtij viti”, tha kryeministri Anthony Albanese para gazetarëve pas takimit.

 

 

Referendumi pritet të mbahet pas gushtit të këtij viti.

 

 

Pas fitores zgjedhore të Partisë Laburiste të qendrës së majtë të kryeministrit Albanese në maj të vitit të kaluar, ai njoftoi se qeveria e tij do të përfshinte indigjenët si banorë origjinalë në kushtetutë.

 

 

Albanese tha se një institucion indigjenësh do të krijohet në parlament për të këshilluar për çështjet indigjene.

 

 

Vetëm disa javë pasi Albanese mori detyrën, avokati Lincoln Crowley u emërua si gjykatësi i parë indigjen shteti ose territori australian në Queensland në qershor të vitit të kaluar.

 

 

“Është mbresëlënëse në shumë mënyra. E mrekullueshme për mua që jam i pari dhe e jashtëzakonshme për komunitetin tonë që u desh kaq shumë kohë për të arritur këtë rast”, ishte shprehur Crowley pas betimit.

 

 

Para tij, Ken Wyatt u bë australiani i parë indigjen që u emërua në kabinetin e ish-kryeministrit Scott Morrison në vitin 2019.

 

 

 

Sipas Komisionit Australian për të Drejtat e Njeriut, që nga kolonizimi i Australisë nga kolonët britanikë në vitin 1788, australianët aborigjenë dhe të Ishujve të Ngushticës së Torresit kanë përjetuar vështirësi ekstreme, duke filluar nga humbja e kulturës tradicionale dhe atdheut deri te marrja me forcë e fëmijëve dhe mohimi i të drejtave të shtetësisë.

 

 

“Kjo histori e padrejtësisë ka bërë që shumë banorëve aborigjenë dhe të Ishujve të Ngushticës së Torresit u është mohuar qasja në të drejtat themelore të njeriut, siç janë të drejtat për shëndetësi, strehim, punësim dhe arsim”, ka thënë komisioni.

 

 

Sipas Fondacionit Australian Healing, organizatë që punon për njerëzit aborigjenë dhe banorët e Ishujve të Ngushticës së Torresit, dhjetëra mijëra fëmijë u larguan me forcë nga autoritetet nga familjet indigjene midis viteve 1910 dhe 1970 nën politikat e qeverisë.

 

 

Sipas politikave të tilla, fëmijët detyroheshin të asimiloheshin në shoqërinë dhe kulturën e bardhë, ndërsa prindërit nuk lejoheshin të takonin fëmijët e tyre. Për më tepër, fëmijët nuk lejoheshin të flisnin gjuhën e tyre amtare.

 

 

Sipas Institutit Australian të Shëndetit dhe Mirëqenies (AIHW), rreth 33.600 të mbijetuar nga gjeneratat e vjedhura jetojnë në shtete të ndryshme të vendit, ndërsa 27.000 prej tyre janë mbi moshën 50 vjeç.

 

 

Më 13 shkurt 2008, kryeministri i atëhershëm australian Kevin Rudd u kërkoi zyrtarisht falje në emër të kombit australianëve indigjenë për trajtimin çnjerëzor në të kaluarën.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *